Hazara Culture

Hazaragi Proverbs


Author: Dr. Akbar M Shahristani

چیزیکه خدا کده گا کده

چراغی را که ایزد برفروزد

هرانکس پُف کند ریشش بسوزد

God is always on time. <>p Things that God has set will never change.

اَبلکی کار شیطو یه.

شطاب زدگی کار شیطانی است و بی صبری کار نادانی

شتاب و بدی کار اهریمن است؛ پشیمانی و رنج جان و تن است (فردوسی)

Haste trips up its own heels.

Better go about that fall into the ditch.

نَزو قَد انگُشت که دیگا میزنه قَد مُشت

چه خوش گفت مزدور با آن خدیش

مکن بد به کس گر نخواهی به خویش (رودکی)

از مکافات عمل غافل مشو گندم از گندم بروید جو ز جو

Don’t beat others with your finger lest they shall beat you with their fist.

Judge not that ye be not judged.

آوی پیش خانه و دختر مَنِه خانه قدر ندره.

ارزان یافته خوار باشد

من به چشم یار از آن خوارم که ارزان یافته است

چون ببینی خواری هرچیز ز ارزانی بود

The water in front of the house and a daughter inside the home - neither is considered valuable.

A prophet is without honour in his own country. (N. T.) * The apples on the other side of the wall are the sweetest.

آس ده پیری یِرغه نموشه.

نمیتوان به اسپ پیر دویدن آموخت.

یِرغه: دوش هموار اسپ.

An old horse won’t be trained to trott

You can’t teach an old dog new tricks.

An old bear is slow in learning to dance. (German Proverb)

آدم ننگی و خر اَنگی از سَوزی بهار ناخورده موره <<>>>>>>>

شخص خود خواه و مغرور و الاغیکه زیاد عرعر میکند از سبزی بهاری محروم می مانند.><>< ><
><>>< ننگی: مغرور.
اَنگ: نهیق و عرعر الاغ.
انگی: الاغی نری که همواره عرعر میکند.
ضرب المثل مشابه:
نَنگ بیجا آدمه گُم نه (غرور بیجا باعث نابودی انسان میگردد).

A haughty person and a braying donkey shall die without eating the Spring grass. <

The sheep that bleats loses a mouthful (French proverb).

آدم جهان دیده چیم شی وازه، آدم نادیده کوره.

شخصی که مسافرت زیاد کرده باشد آگاهی بیشتر دارد، اما کسیکه در یک جا محصور م مقید بماند اگاهی اش نیز کم است.

One who has traveled a lot can see, one who hasn’t is blind.

He that travels far knows much.

The knowledge of a learned man is limited if he stays at home all the time. (Chinese Proverb)

ننگ بی جای آدمه گم نه

غرور بی جا انسان را نابود میکند.

ننگ در اینجا بعنای خود خواهی آمده است.

این ضرب المثل برای تشویق افراد به فروتنی و تواضع است.

Haughtiness is destructive.

Pride goes before destruction.

Be humble or you will stumble.

آو دَ کټوک باچه تَی پای.

آب که به گلو رسید، برای غرق نشدن حتا طفل خود را زیر پا میگذارد. برای نجات انسان به هر وسیله دست میزند.

کَټوک: حلق، گلو.

When water reaches the throat level, the son is put under the feet to raise him higher.

A drowning man will grasp at any straw.

آو غرق شده از قاف آو مِیگیره.

در حال غرق شدن حتا از حبابهای روی سطح آب کمک میگیرد.

برای نجات به هروسیله دست میزنند.

ضرب المثل مشابه: آو دَ کَټوک باچه تی پای.

A drowning person even gets help from water bubbles.

A drowning man will grasp at any straw

آو سون آو خَنه موره

آب بسمت بستر رودخان میرود.

مشابه این شعر است:

کبوتر با کبوتر باز با باز؛ کند هم جنس با هم جنس پرواز. آوخَنه: بستر دریا.

Water flows towards the stream bed.

Tigers and deer do not stroll together (Chinese proverb).

Like attracts like.

آو که از سر پرید چه یک نیزه چه سَد نیزه

آب که از سر گذشت چه ارتفاع یک نیز و چه به اندازه صد نیزه.

وقتیکه غرق شود فرق نمیکند که به چه عمیق آب فرو میرود

When water passes over one’s head, it’s the same whether one spear deep or a hundred.

In for a penny, in for a pound.

As well be hanged for a sheep as for a lamb

آدم بیکار یا دوز موشه یا بیمار.

شخص بیکار یا دزد میشود یا بیمار.

کسیکه بیکار است یا به دزدی دست میزند یا مریض میشود

این ضرب المثل نمایانگر اهمیت کار و مصروفیت سالم در فرهنگ هزاره میباشد.

[ An idle person will either become a thief or sick. ]

The devil finds work for idle hands.* Idleness is the root of all evil.

آو ندیده موزه از پای نکش.

آب ندیده موزه از پا نکش. پیش وقوع حادثه یا شروع کاری نباید گریبان پاره کرد ویا انرژی خود را صرف نمود.

Don’t take your boots off unless you see the water. Do not count your chickens before they hatch. * Do not haloo till you are out of the wood.

آواز ݚول از دور خوشنمایه.

صدای دول از دور زبیاست.

The sound of the drum makes a person happier from far away. The grass is always greener on the other side of the fence. The apple of the neighbour are sweeter than your own.

آهوره نکشته شیخ بله قون نه یِل.

آهور را شیکار نکرده، برای کباب اش شیخ آماده نکن. مثل آب نیاورده کوزه نشکن. قبل از وقوع حادثه گریبان پاره نکن.

Not having killed the deer, don’t put the skewer on the ember. Catch the bear before you sell it’s skin. * Catch your hare before you try to cook it.

آهو مودام از پَس یک شاغٌولجه کُشته نموشه.

آهو را نمیتوانیم همیشه از یک نقطه شکار کرد. راه حل های مشکلات متفاوت اند، همیشه یک راه حل برای تمام مشکلات پاسخ گو نیست.

The deer won’t be killed from behind one and the same bush all the time. Lightening never strikes twice in the same place.

از آدم بیکار خدا بیزار.

حتا خدا نیز از انسان بیکار و تنبل خوش اش نمی آید.

God disdains an idle person. The idle person’s brain is the devil’s workshop. Idleness is the root of many evils.

از اَبلَکی بَله خو گیمیز مونه.

انسانی عجولی که حتا نمیتواند تشناب خود را به ارامش انجام دهد. یعنی عجله کار را خراب میکند. گیمیز: بول، ادرار.

He hurries so much that he pees in his pants. Haste trips up its own heels.* Better go about that fall into the ditch.

از اسیه کَس بِه گَرد بور نموشه.

اگر کسی در آسیابی کار میکند درآید امکا ندارد که گرد آلود گردد برآید. اگر کاری را انجام دهی حتما آثاری در جا برای ردیابی می ماند.

No one will leave the mill without being dusty. He who plays with a cat must expect to be scratched. He who plays with fire will be burned.